Maak van Nederland een land van denkers en doeners

Patrick Hendrikse (1971)

Mede-eigenaar van brouwerij ’t IJ

en medeoprichter van veel hoofdstedelijke horeca

Koninklijke Hoogheid,

Hartelijk gefeliciteerd met uw verjaardag.

U weet niet meer wie ik ben, sterker nog, u heeft mij nooit gekend.

Het was in mijn café Tabac, op de Brouwersgracht in Amsterdam, dat u, in januari 2000, door hoogleraar Halberstadt in de Nederlandse mores werd onderwezen en ‘betrapt’ werd door twee journalisten van Vrij Nederland. Voor de bladen, kranten, staatstelevisie en pulp-tv was dit zeer groot nieuws. Op een goed moment stonden er drie tv-ploegen tegelijkertijd in ons kleine café. Mijn compagnon en ik verboden ons personeel met de pers te praten. Er mocht alleen bevestigd worden dat u Tabac bezocht had en dat u een tosti kaas en een cola light genuttigd had. U had die gezichten van die reporters moeten zien. Gek werden ze van ons zwijgen!

Wij hadden natuurlijk behoorlijk munt kunnen slaan uit alle aandacht. Toch hielden wij, en ons personeel, de kaken stijf op elkaar. Ongewoon vandaag de dag? Er moet toch altijd direct ‘gescoord’ worden? Is iedereen niet op zoek naar het directe persoonlijke voordeel?

Wat ons toen bewoog was gewoon het ‘juiste’ te doen. Iemand die in een kroeg zit te lunchen, die laat je met rust. Het is bijzonder irritant als je privacy zomaar gestoord wordt, en helemaal door de landelijke media, geil op een nieuwe ‘scoop’.

Do the right thing. Geen moment dachten we eraan het mediaspel mee te spelen: ‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.’ Het lijkt wel alsof deze gulden regel vandaag de dag een unicum is, maar dat komt vooral doordat pulp-tv en pulpmagazine zo’n alomtegenwoordigheid hebben. In werkelijkheid lopen er ontzettend veel rechtschapen lui rond, alleen zijn ze onzichtbaar door de commerciële ruis van direct satisfaction.

Ik denk dat ons land zeker meer iconen van rechtschapenheid kan gebruiken. Het probleem is natuurlijk dat ze, vaak door de aard van het beestje, niet gehoord of gezien worden. Er zijn steeds meer bakkers die arbeidsintensief, heerlijk, gezond brood bakken, zodat we onze kinderen (ik heb, net als u, ook drie dochters, in dezelfde leeftijd als de uwe) niet het aangekleurde bruine brood van de ‘broodfabriek’ hoeven te voeren. Er zijn hoofdredacteuren die zich niet laten leiden door de waan van de dag, maar die hun lezers voorzien van zo waarlijk mogelijke inhoud.

In onze kleine brouwerij ’t IJ brouwen wij ongepasteuriseerd, ongefilterd bier. Het marketingbudget is nul: dat wil zeggen dat er geen verhalen worden bedacht om het te verkopen. De smaak en het karakter van het bier doen verlangen naar meer en krijgen steeds meer bewonderaars. Mensen herkennen dat het ‘echt’ is, in tegenstelling tot het marketingproduct van de grote brouwerijen. Een grote brouwerij brouwt pils dat naar zo weinig mogelijk mag smaken, anders haken de mensen af, en vertelt de massa vervolgens voor welke bevolkingsgroep deze pils geschikt is. Bent u voetbalsupporter, yup, avonturier, globetrotter? Ieder zijn eigen drankje, als je er maar genoeg reclame voor maakt. Het trieste is natuurlijk dat het massaal geslikt wordt.

Waar zijn de iconen die ons vertellen dat we zelf kritisch mogen nadenken? Dat we niet alles moeten geloven wat de mainstream propageert? Dat we niet gefixeerd moeten zijn op een kortetermijnwinst? Dat een respectabele reputatie meer waard kan zijn dan een hoge bonus? Ze zijn onzichtbaar door het gebrek aan een zichtbaar podium.

U en uw koning hebben dat podium! Alles wat u zegt gaat onder het vergrootglas. Alle media brengen uw ‘nieuws’ in meer of mindere mate. Het zou toch fantastisch zijn als de Nederlanders straks het koningspaar kunnen zien als het toonbeeld van rechtschapenheid. Dat u het voetlicht gebruikt om een boodschap te vertellen: dat je niet in de pas hoeft te lopen, dat je niet hoeft te kopen wat uitgestald staat, dat je je kinderen echt voedsel kan geven in plaats van hapklaar verpakte supermarktpulp, dat de tv ook eens uit kan, dat het leuk kan zijn om lid van een plaatselijke sport/muziek/toneel/debat/kaartvereniging te worden, dat de geschiedenis ons leert dat het altijd loont zelfstandig en kritisch je af te vragen wat er om je heen gebeurt en waarom.

Als u het met mij eens bent dat er een zichtbaar moreel geweten van ons land dient te zijn, dat er iemand moet zijn die ons tot de orde roept wanneer we ons weer laten leiden door de waan van het moment, dan grijpt u, met uw koning, deze kans en geeft u de monarchie nog een waarlijk en edel bestaansrecht.

Spant u zich alstublieft in van ons land een land van denkers en doeners te maken. Het toekomstige Nederland zal u eren.

Hoogachtend, uw dienaar,

Patrick Hendrikse